Belangrijk voor de berg is een stabiele ondergrond. We moeten daarom rekening houden met het voorkomen van zoutdiapieren in de ondergrond.
Zoutdiapieren zijn zoutaccumulaties in de ondergrond en kunnen een doorsnede van enkele honderden tot een aantal kilometer hebben. De oorsprong van het zout is een ondiepe zee die ongeveer 250 miljoen jaar geleden, die toen ten noorden van Nederland en Duitsland lag. In onderstaand figuur is de paleogeografie van destijds mooi weergegeven (bron).
Om een beeld te krijgen hoe dat er destijds waarschijnlijk heeft uitgezien kunnen we kijken naar de vorming van een zoutlaag in het drooggevallen Aralmeer. In dit geval is de oorzaak van de vorming van een zoutkorst echter niet een veranderend klimaat (zoals in het geologische verleden) maar menselijk ingrijpen. Het Aralmeer is door aftapping ten behoeve van irrigatie in sneltreinvaart opgedroogd, waarbij een dikke zoutkorst achterblijft.
(bekijk ook Deel II en Deel III van deze documentaire)
Het zout uit het Perm is in latere geologische tijden bedekt met andere sedimenten zoals zand. Uiteindelijk zijn deze sedimenten versteend (zandsteen). De sedimentlagen oefenen een grote druk uit op de onderliggende zoutlaag.
Een kenmerk van steenzout is dat het een relatief laag soortelijk gewicht heeft, lichter dan het omringende gesteente. Bovendien kan zout plastisch deformeren onder relatief geringe druk, het gedraagt zich dan als een soort taaie stroperige vloeistof. Deze twee eigenschappen zorgen ervooor dat het zout zich een weg naar boven zoekt op plaatsen waar de bovenliggende lagen zwaktes vertonen, bijvoorbeeld bij geologische breukzones. Het zout kan dan kilometers opstijgen en zo een zoutdiapier vormen. Onderstaand figuur geeft een doorsnede van Noord-Duitsland, een vergelijkbaar beeld is te zien in Noord-Nederland.
Vanwege deze eigenschappen van zout kunnen we dus beter geen berg bouwen bovenop een zoutdiapier. Dit zal leiden tot ongewenste verzakkingen omdat het zout door het bovenliggende gewicht van de berg zal worden weggedrukt. Hoe groot dit effect precies zal zijn hangt onder andere af van de omvang en de diepte van de zoutdiapier en de sterkte van het bovenliggende gesteente. Gebieden waar geen zoutdiapieren in de ondergrond voorkomen zijn dus het meest geschikt als locatie voor een Nederlandse berg. Onderstaande kaart van TNO toont de locaties van zoutdiapieren in Nederland.
Naar Ondergrond (1)
Naar Inhoudsopgave
Naar Vorige
Naar Volgende (binnenkort)
No comments:
Post a Comment